“İnsan yaşadığı yere benzer
O yerin suyuna, o yerin toprağına benzer
Suyunda yüzen balığa
Toprağını iten çiçeğe”

Edip Cansever, Mendilimde Kan Sesleri

Fakültenin ilk yılında bir gün, kendisi de Akşehirli olan arkadaşıma, Akşehir’i çok özlediğimi söylediğimde “Aman nesini özlüyorsun anlamadım ki… At pisliği kokan sokaklarını mı?” demişti. 80’li yılların başıydı. Ankara’da göz gözü görmüyordu, katran soluyorduk, ama olsun, “Başkent”teydik.

Akşehir; on yedi yıl içinden, otuz dört yıldır dışından baktığım yer. “Yer” demek ne derece doğru bilmiyorum. İngiliz yazar Goerge Eliot’ın dediği gibi, orada dış dünya, kişiliğimin bir uzantısı. Yani aslında Akşehir ben, ben de Akşehir’im. Akşehir benim memleketim.

Dilimizdeki en güzel sözcüklerden biri sanırım “memleket”. Arapça kökenli. “Sahip olunan şey, mülk, krallık, ülke, devlet” anlamlarına geliyor. Çoğu insan için, doğduğu yerdir. Köyde doğana şehir “yaban”dır, şehirde doğana, diğer şehirler. Ülkenden ayrıysan, artık ülken “memleket”tir, bulunduğun yer “gurbet”.

İçindeyken sıkıntı veren, dışına çıkıldığı an özlenen yerdir. “Ah ulan, şimdi memlekette olmak vardı” denir uzaktayken. Birkaç gün geçirip hasret giderdikten sonra, memleket birdenbire “amma da sıkıcı yer…” oluverir.

“Doğduğum değil, doyduğum yerdir memleket” diyenler vardır. Kontenjanla bu sınıfa dahil olan, uzun yıllar görev yaptığı yere yerleşen, çoluğunu çocuğunu orada büyüten, kendisi başka, eşi başka yerli olup, yerleştiği yeri memleket belleyen memurlar vardır sonra.

Bir de, daima nerede değilse, orada olmak isteyen, ruhu sıkkın insanlar vardır. Onlar için neresi memlekettir bilmiyorum, ama “kendimi hiçbir yere ait hissetmiyorum” diye hayıflananlar da olur, sevinenler de, bunu biliyorum.

Memleketin bir “yer” olduğunu düşünenler için, bazen akıl yurt dışına kaçar, beden herhangi bir yerdedir, ruh memlekettedir. Ya da bu tip insanların aklı, bedeni “memleket” dediği yerdedir de ruhu “yaban”da.

Bana kalırsa, memleket bütün bunlardan öte bir şeydir. Yeri gelir bir insan olur, bir ev, bir dil, bir şarkı, hatta tek bir sözcük. Kaybettiğiniz babanızdır. Bu yazıyı yazarken yediğim vişne kurusudur. “Seher vakti çaldım yârin kapısını” türküsüdür. Bazen sadece Türkçe’dir.

İşte bu yüzden, evet Akşehir memleketim, ama bir “yer” değil benim için. Benim! Dolayısıyla, nereye gidersem, orası Akşehir.

Uzun bir süredir İstanbul’daki Akşehir’dim. İki yıldır Münih’teki Akşehir’im. Aynı göğün altında, aynı yerin üzerinde olduğum tüm hemşehrilerimi buradan sevgiyle selamlıyorum.

Unutmayın, akşam olunca hepimiz aynı yıldızlara bakacağız.

Münih, 4 Ekim 2017

Kapak fotoğrafı Mustafa Taşkın’a aittir.

http://mustafataskin.weebly.com/